Theo (TBTCO) - 87 cửa khẩu và trên 100 lối mở đang tạo điều kiện
thuận lợi cho hoạt động xuất nhập cảnh và kinh tế biên mậu giữa Việt Nam với
Trung Quốc, Lào và Campuchia. Hệ thống cửa khẩu biên giới đất
liền phát triển nhanh giúp giao thương với các nước ngày càng tăng mạnh. Tuy
nhiên, vẫn chưa tương xứng với tiềm năng và yêu cầu phát triển của thực tiễn.
Hệ thống cửa khẩu góp phần tích cực phát
triển kinh tế
Năm 2009, Việt Nam và Trung Quốc đã ký kết Hiệp định
về quy chế quản lý biên giới trên đất liền Việt Nam – Trung Quốc. Từ thời điểm
đó đến nay, trên biên giới hai nước đã có 1 cửa khẩu song phương được nâng cấp
lên cửa khẩu quốc tế; mở thêm 3 cặp cửa khẩu song phương. Trên tuyến biên giới
Việt Nam – Lào, Việt Nam – Campuchia, từ năm 2015 đến nay, nâng cấp được 3 cặp
cửa khẩu quốc tế, 2 cặp cửa khẩu chính và khai trương 1 cặp cửa khẩu phụ.
Thời gian qua, hệ thống cửa khẩu biên giới đất liền
phát triển nhanh về số lượng, đa dạng về quy mô và tính chất, đáp ứng nhu cầu
qua lại biên giới, cửa khẩu của người, phương tiện, hàng hóa, góp phần tích
cực, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, tạo thuận lợi cho hoạt động thông
quan tại các tỉnh biên giới cũng như của cả nước.
Mặc dù đã có sự nâng cấp, song có một thực tế là, hạ
tầng nhiều cửa khẩu vẫn còn yếu kém, đòi hỏi phải có quy hoạch tổng thể để nâng
cao năng lực xuất nhập cảnh và xuất nhập khẩu. Nhiều cửa khẩu, việc đầu tư xây
dựng cơ sở hạ tầng chưa được quan tâm đúng mức, chưa có các công trình cơ bản
như: Quốc môn, nhà kiểm soát liên hợp, kho ngoại quan, khu dịch vụ xuất nhập
khẩu và thanh toán quốc tế...; hoặc bố trí khu chức năng, phân luồng kiểm soát
chưa phù hợp. Một số hạng mục công trình cửa khẩu, nhà kiểm soát liên hợp đã
xuống cấp, chưa đảm bảo điều kiện làm việc cho các lực lượng chức năng, chưa
tương xứng với việc đầu tư cơ sở hạ tầng và kết nối với quốc gia đối diện.
Hiện nay, Tổng cục Hải quan đang yêu cầu các đơn vị
đóng tại địa phương rà soát, đánh giá thực trạng từng cửa khẩu về cơ sở hạ tầng
tại các khu vực cửa khẩu thuộc địa bàn quản lý hải quan, bao gồm các khu chức
năng, trung tâm logistics, vị trí lắp đặt barie; điều kiện kết nối giao thông
từ cửa khẩu đến các địa phương trong nước; sự đồng bộ về cơ sở hạ tầng giữa hai
cửa khẩu ở hai bên biên giới… Việc rà soát này làm cơ sở để kiến nghị với UBND
tỉnh, thành phố có sự quan tâm, đầu tư nâng cấp nhất định phù hợp với thực tế.
Phối hợp chặt chẽ để đảm bảo điều kiện quản
lý
Theo quy hoạch đã được Chính phủ phê duyệt, dự kiến
đến năm 2030, trên tuyến biên giới đường bộ sẽ mở và nâng cấp 6 cửa khẩu quốc
tế gồm: Huổi Puốc (Điện Biên) – Na Son (Luông Pha Băng); Tén Tằn (Thanh Hóa) –
Xổm Vẳng (Hủa Phăn); Thanh Thủy (Nghệ An) - Nậm On (Bo Ly Khăm Xay). Tầm nhìn
đến năm 2050, mở, nâng cấp 6 cửa khẩu quốc tế, 10 cửa khẩu chính và 2 cửa khẩu
phụ.
Dự kiến trên tuyến biên giới Việt Nam – Lào có 49
cửa khẩu, trong đó có 21 cửa khẩu quốc tế, 15 cửa khẩu chính và 13 cửa khẩu
phụ. Tuyến biên giới Việt Nam - Trung Quốc sẽ có 26 cửa khẩu, trong đó có 14
cửa khẩu quốc tế. Bên cạnh số lượng, việc đảm bảo “chất lượng” hoạt động của
các cửa khẩu là điều mà ngành Hải quan cũng như các ban, ngành, địa phương nơi
có cửa khẩu đang lưu tâm.
Theo ông Nguyễn Anh Tài – Phó Cục trưởng Cục Hải
quan tỉnh Lạng Sơn, hiện nay, cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị là cửa khẩu đường bộ
lớn nhất trên tuyến biên giới Việt – Trung, song đang quá tải và cần sớm được
nâng cấp. Có một điểm đáng mừng là vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề
án thí điểm xây dựng cửa khẩu thông minh tại đường chuyên dụng vận chuyển hàng
hóa khu vực mốc 1119-1120 và đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực mốc
1088/2 – 1089 thuộc cặp cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Việt Nam) – Hữu Nghị Quan
(Trung Quốc). Khi được triển khai, hàng hóa qua cửa khẩu sẽ được thông quan
24/7 và giúp cho quản lý của lực lượng chức năng, trong đó có cơ quan hải quan
ngày càng tốt hơn.
Ghi nhận tại Lao Bảo – điểm đầu cầu của tuyến hành
lang kinh tế Đông Tây, hiện Quảng Trị đang xây dựng Đề án phát triển Khu kinh
tế thương mại trên biên giới chung Lao Bảo – Đen Sa Vẳn (Savanakhet - Lào),
nhằm mở đường, khơi thông thương mại xuyên biên giới trên tuyến hành lang này.
Cục Hải quan tỉnh Quảng Trị và Savanakhet đã thành lập Tổ phối hợp nghiên cứu
phát triển Khu vực thương mại tự do xuyên biên giới Lao Bảo - Savanakhet. Trong
đó, tham mưu cho tỉnh về các quy định của pháp luật liên quan đến quản lý nhà
nước về hải quan hay chính sách thuế cho các doanh nghiệp có đầu tư tại khu
thương mại tự do này.
Thủ tướng Chính phủ cũng đã có chỉ đạo ủy ban nhân
dân các tỉnh biên giới phối hợp với Bộ Tài chính xây dựng quy hoạch tổng thể
khu vực cửa khẩu biên giới đất liền. Từ chỉ đạo này, ông Đào Duy Tám – Phó Cục
trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan (Tổng cục Hải quan) cho biết, Tổng cục
đã yêu cầu Cục Hải quan các địa phương thường xuyên trao đổi, phối hợp với Ban
Quản lý các khu kinh tế cửa khẩu. Theo đó, xây dựng, phát triển các quy hoạch
khu kinh tế cửa khẩu đáp ứng điều kiện giám sát hải quan và phù hợp với việc bố
trí tổ chức, nhân sự cũng như trang thiết bị, máy móc của hải quan. Đồng thời,
đảm bảo các khu, địa điểm nhà làm việc, các địa điểm kiểm tra, giám sát hải
quan tại khu vực cửa khẩu./.
Theo Trương Duệ - BQLKCN